S .:*».v.>
138 Werner.
hervor; 1 er unterscheidet sich jedoch von diesem, sowie von der
gesammten Cartesischen Schule grundhaft durch seine Betonung
alles höheren Erkennens als eines ingeniösen Thuns, welches
er an die Stelle der rationalen Vcrnunftapodiktik des Cartesia
nismus treten lässt. Das sogenannte klare und deutliche Er
kennen erscheint ihm in der von den Cartesianern demselben
gegebenen Auffassung als eine Flachheit 2 und die auf Er
zeugung desselben ahzielende Methodik des Cartesianismus
als eine engherzige Beschränkung des freien Waltens des
Genius im Menschen; 3 so wie er auch die Verkennung des
Werthes und der Bedeutung der Imagination als Excitation
geistig tiefer Anschauungen tadelt. 4 Die Imagination ist das
Mittel der Vergegenwärtigung und Verbildlichung der ideellen
Wahrheiten, die uns eben nur auf diesem Wege anschaulich
werden; darum sind die schönen Künste unumgängliche Bildungs
mittel des menschlichen Geistes, und ihre classischen Hervor
bringungen als Offenbarungen des Ewigen im menschlichen
1 Nur weiss Vico mit dieser Lehre Malebranclie’s die Anknüpfungen des
selben an den Ausgangspunkt der cartesischen Philosophie nicht zu ver
einbaren: Si haec acerrimus Malebranchius vera esse eontendit, miror,
quomodo primum Benati Cartesii verum concedat: Cogito ergo sum;
cum ex eo, quod Deus in me ideas creat, conficere potius debeat: ,Quid
in me cogitat, ergo est; in cogitatione autem nullam corporis ideam
agnosco; id igitur, quod in me cogitat, est purissima mens, ergo Deus.
Antiq. Ital. sap., cap. 6.
3 Si quis in clara et distincta mentis idea rem perspexisse confidat, facile
fallatur, et saepe rem distincte nosse putaverit, cum adhuc confuse
cognoscat, quia non omnia, quae in re insunt et eam ab aliis distin-
quunt, cognovit. At si critica face locos topicae omnes perlustret, tune
certus erit se rem clare et distincte nosse, quia per omnes quaestiones,
quae de re proposita institui possunt, rem versavit; et per omnes ver-
sasse topica ipsa critica erit. 0. c. I, cap. 7, §. 4.
3 Methodus ingeniis obstat, dum consulit facilitati, et euriositatem dissolvit
dum providet veritati. Nec geometria aeuit ingenium, quum methodo
traditur, sed quum vi ingenii per diversa, per alia, multijuga in usum
deducitur. Et ideo non analytiea sed synthetica via eam addisci desi-
derabam; ut componendo demonstraremus, h. e. ne inveniremus vera,
sed faceremus. Invenire enim fortunae est, facere autem industriae. L. c.
4 Neque per numeros, neque per species, sed per formas eam (seil, uie-
thodum) tradi desiderabam, ut si minus ingenium inter discendum ex-
coleretur, phantasia firmaretur tarnen, quae ita est ingenii oculus, ut
judicium est oculus intellectus. Ibid.