532
Engelb recht.
5. S. 149, 23 quapropter quonicim omne corporeum terrae
nomen includit ratoque iudicio in corporeis conpositum, terra dici-
tur omne corporeum: Für in corporeis- dürfte wohl jedenfalls
corporeis zu schreiben sein und das in seinen Ursprung der
irrthümlichen Meinung danken, es müsse incorporeis heissen,
welche Lesart aber keiner Widerlegung bedarf.
6. S. 165, 4 age nunc pro acumine excellentis ingenii . .
indaga distingue pronuntia, quo d iffe r t materia informis a
nihilo, quid sit inanimum idemque formatum . . . quid sit locus
et tempus, qualiter localis motus subdatur etiam temporali: So
haben sämmtliche Handschriften, di fferat, was ich ehedem
edirte, ist eine Correctur verschiedener Herausgeber. Ich
glaube aber nunmehr, dass sich die Ueberlieferung rechtfertigen
lässt, da ja spätere Schriftsteller Indicativ und Conjunctiv öfters
promiscue neben einander gebrauchen. Ueber einen ähnlichen
Gebrauch in Vergleichungssätzen haben wir bereits gesprochen;
ein dem vorliegenden Falle ähnliches Beispiel liefert CI. 96, 7:
cum autem tibi in mente est cogitationis et amoris tui, si tanta illa
meministi quanta sunt, tanta est mens tua qucinta sunt illa . . et
si meutern uel- cogitationem tuarn pro sui modo diligis, haec et amor
tuus aequalia certe .sunt, et si se singula tota simul uel ament uel
cogitent uel meminerint, non maiora erunt tota simul tria etc.
7. S. 194, 6 minuitur igitur, quoniam in tota parte habet
sursum et deorsum, habet dexteram et sinistram, habet ante et
retro: Hier war das dexteram der Handschrift in dextram zu
corrigiren, denn die Form dextera scheint Claudian nur zu ge
brauchen, wenn sie substantivisch für d. manus steht, vgl. 75, 5
ecce ille laeuae manus uigore ualet, usum dexterae ictu ut ad-
solet humoris amisit; dagegen 67, 9 mouetur autem omne corpits
sursum deorsum, in dextrum ac sinistrum, priorsus et retrorsus;
67, 21 aut quotalibet pars grani ipsius quod illic non habet in-
feriora sua ubi superiora, nec illic dextra ubi sinistra, nec ante-
riora illic ubi posteriora; 59, 25 patet enim liquido quodlibet
unum corpus paris corporis adiunctione duplicari, esse illic sur
sum deorsum, dextrum sinistrum, anterius atque posterius.
8. • S. 204, 28 uideo enim os Romanum non modo negle-
gentiae, sed pudori esse Romanis, grammaticam uti quandam
barbaram barbarismi et soloecismi pugno et calce propelli, dialec-
ticen tamquam Amazonem stricto decertaturam gladio formidari,